♦️ कांचीचे पल्लव
.png)
सिंह विष्णू (इ.स. ५७५ ते ६००)
पल्लवांचे मुळ निवासस्थान - तोंडेमंडलम् .
सिंह विष्णू वैष्णव मतानुयायी होता.
यांच्या काळातच मामल्यपुरम येथे वराहमंदिर निर्माण.
याच्या राजदरबारात किरातार्जुनीयम चा लेखक भारवि याचा निवास होता.
*महेंद्र वर्मन प्रथम (इ.स. ६०० ते ६३०)
याच्या काळात चालुक्य शासक पुलकेशी द्वितीय याने कांचीवर आक्रमण.
शैव संत अप्परच्या प्रभावाखाली महेंद्रवर्मनाने शैवमत ग्रहण केले व ब्रह्मा विष्णूची एकाश्म मंदिरे बनवली.
• नरसिंहवर्मन प्रथम (इ.स. ६३० ते ६६८)
याला महामल्ल असेही म्हणतात.
*याने चालुक्य पुलकेशीन द्वितीय याचा पराभव करून चालुक्याच्या राजधानीचा (बदामी) ताबा घेतला.
*नरसिंहवर्मन प्रथम याच्याच काळात चीनी यात्री व्हेनसांग कांचीला आला होता.
*महाबलीपुरमची एकाश्म मंदिरे नरसिंहवर्मन प्रथम याच्याच काळात निर्माण केली गेली.
• नरसिंहवर्मन द्वितीय (इ.स. ७०० ते ७२५)
नरसिंहवर्मन द्वितीय याचा काळ हा शांतिपूर्ण होता.
*नरसिंहवर्मन द्वितीय याच्या काळातच स्थापत्य कलेचा भरपूर विकास झाला.
*यामध्ये कांचीचे कैलासनाथ मंदिर व महाबलीपुरमचे तटीयशोर मंदिर प्रमुख आहे.
हा शिवभक्त होता.
*याच्या दरबारात कवि दंडीचा निवास होता.
*याने आपले दुतमंडळ चीनला पाठविले होते.
अपराजितवर्मन-
पल्लव वंशाचा अंतिम शासक अपराजितवर्मनचा आदित्य चोलाने पराभव केला व चोल वंशाची स्थापना केली.
•पल्लव संस्कृती
*पल्लव शासकांनी ब्राह्मण, जैन, बौद्ध सर्व धर्माला संरक्षण दिले.
* प्रसिद्ध नयनार संत अप्पार, समंदर, सुंदरमूर्ती, मणिक्कवाचर हे पल्लव कालीन होते. कांची विद्येचे प्रमुख केंद्र होते.
*दंडी (दशकुमारचरित), भारवि (किरानार्जुनीयम) यांना पल्लवांचेच संरक्षण लाभले.
•वास्तुकला
*दगडाला कापून मंदिर बनविण्याची प्रक्रिया पल्लव काळातच प्रारंभ झाली.
१ महेंद्र वर्मण शैली
• या शैलीतील मंदीर साधे आहेत. मंदिर ही मंडप आकाराची व सभागृहानी युक्त होती.
२. नरसिंह वर्मन शैली (मामल्लशैली)
* या शैलीतील मंदीर हे मंडप व स्य दोन्ही प्रकारची होती.
*या शैलीच सर्व महाबलीपुरम येथे स्थित आहेत. ग्यशैलीतील मंदिर एकाश्म खडकातून तयार झाले आहेत.
*या रथांना सनपेगोडा , कारण यात सात रथ मंदिर आहेत उसे द्रोपदीरथ, नकुल-महदेवाय, अर्जुनस्य, भीमरथ, धर्मराजस्थ, गणेशस्थ, लहान द्रोपदीरथ आहे.
*वलैक्कुट्टे रथ ही सर्व शैव मंदिर आहेत. सर्वात मोठा धर्मगज रथ असून सर्वात
३. राजसिंह शैली ( नरसिंहवर्मन द्वितीय)
*या शैलीतील मंदिर स्वतंत्र आहेत. या शैलीची तीन मंदिर-तटीय शिवमटीर, ईश्वर की व मुकुंद मंदीर हि महाबलीपुरम येथे आहेत, गौर मंटिगत विशालपण.
* चारही बाजूनी प्रदक्षिणा पथ व गभगह सदाका आहे.
*शिखर पायापायांचे आहे व त्यावर षिका आहे काचीच केलासनाथ मंटीर उल्लेखनीय आहे.
४. नंदीवर्मन शैली
*हि शैली पल्लव कलेचे यमरणा (अदमान) टीवर, या गेलीतील मंदीर छोटी होती.
*यात मुक्तेश्वर मटि मातंगेश्वर मंदिर, परशुरामेश्वर मंदिर प्रमुख होती,
•धर्म
पल्लव काळात दक्षिण भारतात भक्ति आंदोलनाची मुख्यात डाली होती.
*या आटालनाची मुख्बाट वैष्णव उपासन (अलवार) व शैव उपासक (नयनार) यांनी केली.
*१२ अलवार संत व नयनार संत होवून गेले.
•कांचीचे पळवांची देणगी (ठेवा)
*दक्षिण भारतात पल्लव घराण्याची सत्ता जवळपास सहाशे वर्ष (इ.स. ३०० ते इ.स. ८९८) होती,
*भारवी, दंडी हे संस्कृत साहित्यिक पल्लंवांच्या दरबारी होवून गेले.
*पलवांची राजधानी कांची विडचे माहायर व दक्षिणेकडची काशी म्हणून प्रसिद्ध झाले. मनमोझरीम कांचीची गणना झाली.
*संस्कृत विद्यापीठाने मोटी कामगिरी बजावली.
*वात्स्यायनाच न्यायभाष्य, भारवीच किरातार्जुनीय व टडीच दशकुमारचरित हे याच काळात होवून गेले.
*बौद्ध पंडीत दिङ्नाग हा कांची विद्यापीठाचा विद्यार्थी होता.
*तमिळांचा भक्तिवेट, तिरुवल्लूयवराचे कुरल याच काळात लिहिले गेले.
•पल्लव इतिहासाचे स्त्रोत
*मत्तविलासप्रहसन :
या ग्रंथाचा लेखक महेंद्रवर्मनप्रथम हा शासक असून या ग्रंथातून पुलिस व न्याय विभागातील भ्रष्टाचार तसेच कापालिक, भिक्षु यांच्या जीवनपद्धतीवर व्यंग्यात्मक टिका केली आहे.
*नंदिककल्मबकम :
या जीवन वृत्तातुन कांचीनगर, समाज व संस्कृतीचे विवरण मिळते.
*विदेशी यात्री व्हेनत्सांग याने इ.स. ६४० ला कांचीचा दौरा केला तेव्हा शासक नरसिंहवर्मन प्रथम (पल्लव) होता.
कोणत्याही टिप्पण्‍या नाहीत:
टिप्पणी पोस्ट करा