महाराष्ट्रातील प्रमुख उठाव

महाराष्ट्रातील प्रमुख उठाव

1 ) रंगो बापूजी गुप्ते

• सातारा संस्था
• 1890 मध्ये लंडनला परत येऊन भोरपासून बेळगावपर्यंत हिंदूंना मात्र रामोशी कोळी यांना एकत्र करून त्यांनी सैन्य उभारले.
• नंतर ते भूमिगत झाले, त्यांचा मुलगा सीताराम बंड
• भोर येतील कृष्णाजी सिंदकर यानी रंगो बापुंना सरकारच्या हवाली. रंगोबापुंना मदत करणारे सीताराम, केशव नीळकंठ छत्रे, गणेश सखाराम कारखानीस सत्तू रामोशी, योरिया व मारिया मांग, सखाराम दाजी कबाडे.
• नारायण पावसकर, सोनार तोफगोळे बनविण्याचे काम यांनी 800 तोफगोळे बनवले.
• शिवराम महादेव कुलकर्णी, गिरजाप्पा चिमण्णा वाणी यांनी पैशाच्या आमिषाने या सर्वांची माहिती सरकारला दिली.
• सरकारने सर्वांना पकडले.
• सखाराम कबाडे, अप्पा एनवडेकर (रंगो बापूजी प्रमुख)

2) कोल्हापूरचा उठाव

• ईस्ट इंडिया कंपनी रामराव देसाई यांना मुख्य कारभारी नेमले. बेळगावचे ब्रिटीश पोलीटीकल एजंट अंडरसनचे त्यांना मार्गदर्शन त्यांनी गडकऱ्यांना सेवेतून कमी केले.
• कोल्हापूरमध्ये 27 व्या रेजिमेंटमध्ये रामजी शिरसाट यांनी बंडाची तयारी.
• राजे चिमासाहेब यांनीही सरकारला विरोध. जेकब अधिकारी यांनी बंड मोडून काढले.
• कोल्हापूर उठावाची माहिती सरकारला गोविंद दळवी यांनी दिली.
• अप्पा फडणीस, मोहिते, पन्हाळ्याचे गडकरी इ. सामील. 

3) पेठमधील उठाव

• नाशिक जिल्ह्यातील पेठ येथे राजे भगवंतराव निळकंठराव. 
• कोळी लोकांनी भिल्लांच्या मदतीने हर्सुलच्या बाजारात लुट.
• उठाव दडपण्यासाठी ग्लासपुल.
• भगवंतराव निळकंठराव फाशी

4) नाशिक-नगरमधील उठाव

• भिल्लांनी राख
• खानदेशात कर्जारसिंग व भागोजी नाईक
• सातपुडा - शंकरशहा
• हा उठाव शांत करण्यासाठी नगरचे डेप्युटी कलेक्टर दादोबा पांडुरंग तर्खडकर यांच्यावर जबाबदारी.

5) जमखिंडी संस्था

• राजे आप्पासाहेब पटवर्धन.
• 1857 च्या उठावाची माहिती मिळताच शस्त्र जमवायला सुरुवात.
• राजाचा एकनिष्ठ सेवक छोटु सिंगने सर्व जबाबदारी स्वत:वर घेतली.

6) मुधोळमधील बेरड जमातीचा उठाव

• शस्त्रबंदीचा कायदा मुधोळमधील हुलगडीच्या बेरडांना मान्य नव्हता.
• मात्र बेरडांची कत्तल.

7 ) नागपूर उठाव

• राणी बांकाबाई इंग्रजांशी एकनिष्ठ.
• बंडवाल्यांनी सीताबर्डीचा किल्ला, कामठी इ. ठिकाणे ताब्यात घेतले.

8)नरगुंदचा उठाव

• बाबासाहेब भावे - नेतृत्व
• धारवाडमधील संस्थान, दत्तक वारसा करून

9) सोरापूर

• राजे वेंकप्पा नाईक बलवंत बेहरी.

10) आंबापाणी उठाव

• 1857 मध्ये कोळी व भिल्लांनी खान्देश, नाशिक परिसतरात इंग्रजांविरुद्ध उठाव.
• आंबापाणी येथे 11 एप्रिल 1957 साली भिल्ल व इंग्रजी सैन्य यांच्यात उठाव.
• 56 भिल्ल मारले.
• नेतृत्व काजीसिंग, दौलतसिंग, काळू भिवा, इ.